Belichting is een belangrijk aspect bij fotografie. Er zijn drie elementen die een rol spelen bij het instellen van de juiste belichting. Een van de belichtingsfactoren is de ISO-waarde, een element dat vaak vergeten wordt. De lichtgevoeligheid van een camera wordt bepaald door de zogeheten ISO-waarde. Het is een cruciale instelling die u nodig heeft als u te allen tijde goede foto’s wilt afleveren. Waar vroeger de fotorolletjes voorzien waren van een vaste lichtgevoeligheid, bieden de huidige digitale camera’s veel meer vrijheid. Het is namelijk mogelijk om zelf de ISO-waarde van de camera in te stellen.
Wat houdt de ISO-waarde van een camera in?
ISO staat voor International Organization for Standardization. Dit is een vrij algemene benaming en ISO is dan ook geen afkorting die alleen in de wereld van fotografie voorkomt. Toch wordt deze afkorting voortdurend gebruikt door fotografen. Deze term wordt gebruikt als het gaat om de lichtgevoeligheid. Het is eigenlijk een functionaliteit die ervoor zorgt dat de beelden helderder worden. Binnen fotografie geldt de regel, hoe hoger de ISO-waarde, hoe lichtgevoeliger de sensor. De lichtgevoeligheid van de sensor in de camera wordt vastgesteld door de ISO-waarde. Deze sensor heeft altijd genoeg licht nodig om duidelijke foto’s te maken. Het is daarom goed te begrijpen dat wanneer er sprake is van omstandigheden waarin het donker is, de sensor over te weinig licht beschikt. Door het instellen van een hogere ISO-waarde kan de sensor meer licht opvangen en dus betere foto’s maken.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hoge ISO-waarde en een lage ISO-waarde. Welke ISO-waarde nodig is, is volledig afhankelijk van het onderwerp dat wordt gefotografeerd en in welke omgeving de foto’s worden gemaakt.
Hoge ISO-waarde
Hoe hoger u de ISO-waarde instelt, hoe lichtgevoeliger de camerasensor. Uw foto wordt in dit geval veel lichter en is er helaas ook meer ruis aanwezig. Er wordt gesproken van een hoge ISO-waarde als u een waarde instelt boven de 800. U kiest voor het verhogen van de ISO-waarde als er weinig licht aanwezig is. Om toch duidelijke foto’s te realiseren is het verhogen van de ISO-waarde essentieel.
Lage ISO-waarde
Lage ISO-waarde zijn waarden van 50, 100 of 200. Deze lage ISO-waarden stelt u in als u gaat fotograferen op het moment dat er veel licht aanwezig is, bijvoorbeeld bij buitenfotografie.
Het gebruik van de ISO-waarde heeft tijdens het fotograferen invloed op andere instellingen, zoals de sluitertijd en het diafragma. Houd hier altijd rekening mee bij het instellen van de ISO-waarde.
Welke ISO-waarden bestaan er?
De laagste ISO-waarde op uw camera is de ISO-basiswaarde. Fotografeert u met de ISO-basiswaarde dan krijgt u het meest optimale resultaat. Vaak heeft een camera een basis ISO-waarde van 100 of 200. Echter is het niet altijd mogelijk om te fotograferen met de basiswaarde, daarom is het verhogen van de ISO-waarde in sommige situaties nodig om heldere foto’s te maken. Afhankelijk van de situatie bepaalt u zelf welke ISO-waarde het meest geschikt is voor uw situatie. Er zijn veel verschillende ISO-waarden in te stellen. De meeste camera’s starten bij een ISO-waarde van 100 of 200, dit kan bij sommige gevallen zelfs 50 zijn. Ook de maximale ISO-waarde verschilt per camera. De meeste camera’s hebben in ieder geval een maximale ISO-waarde van 6400. De ISO-waarde die veel gekozen wordt tijdens het fotograferen in donkere omstandigheden is de waarde 3200. De ISO waardes verdubbelen elke keer, dus als er naar het gehele plaatje gekeken wordt, zijn er vaak ISO waardes van (50), 100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400, 12800 of zelfs 25600 en hoger, afhankelijk van de camera.
Welke ISO-waarde heeft u nodig?
Wij geven u graag advies over het gebruik van de juiste ISO-waarde. Dit zijn richtlijnen die u kunt hanteren tijdens het fotografen. Echter kan het zijn dat u toch andere ISO-waarden dient te gebruiken, dit is afhankelijk van de situatie. U kunt een lage ISO-waarde instellen als u overdag buitenshuis gaat fotograferen. Omdat er veel licht aanwezig is, is een ISO-waarde van 100 of 200 vaak al voldoende. Gaat u naar binnen, dan is het verstandig om de ISO-waarde enigszins te verhogen naar 400 of 800. Als het buiten donker is of u fotografeert in een donkere ruimte, dan is een hoge ISO-waarde noodzakelijk om kwalitatieve beelden te maken. Verhoog in deze gevallen de ISO-waarde naar 1600 of 3200. Houd er rekening mee dat bij een ISO-waarde van 1600 of meer er ruis op de beelden kan ontstaan. Tegenwoordig is het bij de meeste recente camera’s zelfs mogelijk om een ISO-waarde van 3200 te gebruiken zonder dat er enige vorm van ruis is. Echter is dit ook per camera verschillend, het is dus belangrijk om hier rekening mee te houden bij aankoop van een camera. Professionele camera’s hebben vaak een nog hogere schaal waarop ISO-waarden ingesteld kunnen worden.
Hoe stelt u de ISO-waarde bij een camera in? Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven, dit verschilt namelijk per camera. Veel merken hebben de body van de camera voorzien van een knop waarmee u de ISO-waarde kunt instellen. De ISO-waarde van een camera is zowel automatisch als handmatig in te stellen.
Wanneer kiezen voor een andere ISO-waarde?
Er zijn diverse situaties waarin het handig is om een andere ISO-waarde in te stellen. Wij zetten enkele van deze situaties voor u op een rij:
- Bij het fotograferen van een bewegend onderwerp. Om het bewegend onderwerp stil te zetten zorgt een hogere ISO-waarde voor een snellere sluitertijd.
- Indien er slechts een deel van een beeld wordt gebruikt is het niet erg om een hogere ISO-waarde te gebruiken.
- Als er wordt gefotografeerd met een flitser of kunstlicht volstaat een lagere ISO-waarde.
- Bij fotografie met behulp van een statief kunt u een langere sluitertijd hanteren waardoor een lagere ISO kan worden toegepast.
- Bij fotografie met veel licht is het aan te raden om een lage ISO-waarde te gebruiken zodat toch een scherpe foto gemaakt kan worden. Bij weinig omgevingslicht wordt geadviseerd juist een hoge ISO-waarde in te stellen om een scherpe foto te kunnen maken. Wanneer de ISO-waarde hoog is bestaat echter wel het risico dat ruis optreedt.
- Bij fotograferen van een interieur speelt de ISO-waarde tevens een belangrijke rol. Vaak is omgevingslicht gering of is er veel tegenlicht. Vaak wordt dan gekozen voor een hoge ISO-waarde en het gebruik van een statief.
Het ontstaan van ruis
Ondanks het feit dat het heel fijn is om gebruik te maken van de ISO-waarde, zit er ook een nadeel aan het gebruik hiervan. Het is namelijk zo dat er ruis op de beelden kan ontstaan. Hoe hoger de ISO-waarde, hoe meer ruis er ontstaat. Hoe ontstaat deze ruis? In de sensor van de camera zijn veel zogenaamde cellen aanwezig, die ook wel mini-sensoren worden genoemd. Als er genoeg licht aanwezig is, dan opereren deze sensoren optimaal. Op het moment dat er weinig licht is, dan hebben deze cellen er moeite mee om het licht om te zetten in het goede signaal. Dit zorgt ervoor dat er zogeheten foutjes kunnen ontstaan. Als er dergelijke foutjes ontstaan dan zijn zowel de helderheid als de kleur niet juist en wordt dit gezien als ruis. De foto wordt hierdoor minder scherp, voornamelijk in het donkere deel van het beeld. Tijdens het fotograferen is deze ruis niet altijd zichtbaar op het scherm, echter wel als u de foto’s print of op een beeldscherm bekijkt. Ons advies is om het beeld altijd op ware grootte te bekijken, zodat u kunt zien of er sprake is van ruis.
Vragen over de ISO-waarde?
Wij snappen dat, zeker als u een beginnende fotograaf bent, het werken met ISO-waarden lastig kan zijn. Daarom helpen wij u hier graag mee. Wij laten u graag zien hoe u bij uw camera de ISO-waarde kunt instellen zodat u hier tijdens het fotograferen niet meer naar hoeft te zoeken. Ook kunnen wij u adviseren over welke ISO-waarden passen bij de situaties waarin u gaat fotograferen. Wij zorgen ervoor dat u met een goed gevoel onze winkel verlaat en zonder problemen de ISO-waarden van uw camera kunt aanpassen. Zien we u binnenkort? Tot ziens bij Foto de Vakman!
