Bij fotografie draait alles om het vastleggen van licht. Om een foto goed vast te leggen, is een goede controle over de hoeveelheid licht dat er binnenkomt essentieel. De sluitertijd is hét hulpmiddel voor het controleren van deze belichting. Sluitertijd is één van de drie pijlers van de fotografie, de andere twee zijn diafragma en ISO. De sluitertijd zorgt voor de helderheid van een foto, doordat het bestaand licht effect op de foto krijgt met een langere sluitertijd. Maar het bepaalt ook hoe scherp de foto's zijn door het beeld met een hogere sluitertijd te bevriezen en dat bied veel interessante creatieve mogelijkheden tijdens het fotograferen. Hieronder gaan we verder in op het concept sluitertijd en waarom het belangrijk is en hoe je het kunt gebruiken.
Wat is een camera sluiter?
De sluitertijd wordt bepaald door een onderdeel wat bekend staat als de sluiter van de camera. In een camera, direct voor de sensor, bevindt zich een klepje dat de sluiter wordt genoemd. Wanneer er een foto word maakt, wordt deze geopend en gesloten om het licht de sensor te laten bereiken. De knop waarmee je foto’s maakt wordt ook wel "shutter",ontspanknop of "shutter button" genoemd, omdat deze de sluiter activeert om te openen en dicht te gaan.
Wat is sluitertijd?
De sluitertijd is de tijd dat de sluiter van de camera open is en licht op de camerasensor door laat belicht. Een snelle sluitertijd betekent dat de sluiter slechts kortstondig open is; een langzame sluitertijd betekent dat de sluiter langer open is. Met sluitertijd kun je bepalen hoe lang de sensor licht op vangt, dit zorgt voor een aantal mooie effecten op de beelden.
Lange sluitertijd
Het eerste effect van sluitertijd is bewegingsonscherpte. Als de sluitertijd lang is, zullen bewegende onderwerpen op een foto onscherp lijken. Dit effect wordt vaak gebruikt in beelden van auto's en motoren, waar op deze manier een gevoel van snelheid en beweging wordt gecreëerd. Langzame sluitertijden worden ook gebruikt voor het fotograferen van sterren of andere objecten waarbij het donker is, dit is vaak in combinatie met een statief.
Korte sluitertijd
Aan de andere kant kan de sluitertijd ook worden gebruikt om precies het tegenovergestelde effect te creëren, dit is het bevriezingsbeweging effect. Bij het gebruik van een snelle sluitertijd wordt de bewegingsonscherpte snel bewegende objecten, zoals vliegende vogels of rijdende auto’s verwijderd. Ook wanneer er een snelle sluitertijd gebruikt wordt tijdens het maken van foto's van water, hangt elke druppel volledig scherp in de lucht, wat soms niet eens zichtbaar is voor onze eigen ogen.
Kortom, snelle sluitertijden bevriezen de actie, terwijl lange sluitertijden een effect van beweging creëren wanneer er bewegende objecten gefotografeerd worden.
Hoe wordt sluitertijd gemeten?
Sluitertijd eenheden worden meestal gemeten in fracties van een seconde, wanneer ze onder een seconde liggen. Bijvoorbeeld 1/4 betekent een kwart seconde, terwijl 1/250 een tweehonderd vijftigste (of vier milliseconden) is. De meeste moderne digitale spiegelreflexcamera's en spiegelloze camera's kunnen sluitertijden tot 1/8000ste van een seconde verwerken, er zijn zelfs camera’s die nog hogere snelheden van bijvoorbeeld 1/32000ste en sneller kunnen verwerken. De langst beschikbare sluitertijd op de meeste digitale spiegelreflexcamera's of spiegelloze camera’s is meestal 30 seconden. Een langere sluitertijd kan het beste gebruikt worden door externe triggers op afstand te gebruiken. Via de bulb belichting kan tevens zo lang belicht worden als de ontspanknop ingedrukt wordt.
Sluitertijd en belichting
De sluitertijd heeft ook een effect op de belichting, wat dus de helderheid van een beeld beïnvloed. Als je een lange sluitertijd gebruikt, verzamelt de camerasensor veel licht en zal de foto behoorlijk helder zijn. Door gebruik te maken van een snelle sluitertijd wordt de camerasensor slechts aan een klein deel van het licht blootgesteld, wat resulteert in een donkere foto als er minder licht is. De sluitertijd is echter niet de enige variabele die de helderheid van een beeld beïnvloedt. Ook het diafragma en de ISO beïnvloeden de werkelijke helderheid van de scène.
Snelle sluitertijd
Een snelle sluitertijd is precies wat er nodig is om actie in een beeld te bevriezen. Als u vogels fotografeert, kan dat wel 1/1000e seconde of sneller zijn. Voor foto's met langzamer bewegende onderwerpen kunt je beter echter foto's maken op 1/200e seconde, 1/100e seconde of zelfs langer.
Lange sluitertijd
Lange sluitertijden zijn meestal langer dan 1 seconde, op dat moment moet er een statief gebruikt worden om scherpe beelden te krijgen. Lange sluitertijden worden in de meeste gevallen gebruikt voor foto's met weinig licht/nacht of om bewust beweging vast te leggen. Als er iets in de scène beweegt wanneer je lange sluitertijden gebruikt, zal het een wazig beeld geven.
Daarbij zijn sluitertijden van 1/100ste seconde tot 1 seconde relatief traag. Scherpe foto’s maken uit de hand kan moeilijk zijn zonder cameratrilling te voorkomen, vooral in de buurt van de één seconde. Dit hangt ook sterk af van de gebruikte lens. Sommige lenzen hebben specifieke beeldstabilisatie-technologieën (ook bekend als "vibratie reductie") en kunnen dus helpen om foto's te maken bij zeer langzame sluitertijden. Andere lenzen hebben geen trillingsreductie, wat betekent dat in plaats daarvan de sluitertijdregel (sluitertijd minimaal zo snel als de brandpuntsafstand) moet gebruiken om te bepalen hoe lang de sluitertijd moet zijn.
Daarom sluitertijd
De sluitertijd is zeer belangrijk, dus leer dit, samen met diafragma, ISO en scherpstellen. Wanneer je dit begrijpt, heb je de belangrijkste technische delen van fotografie onder de knie. Sluitertijd is een van de belangrijkste hulpmiddelen voor fotografie. Wanneer je deze goed begrijpt, biedt sluitertijd veel creatieve vrijheid.
De sluitertijd kan een essentieel hulpmiddel zijn om een foto van de juiste helderheid te voorzien. Op een zonnige dag moet je misschien een snelle sluitertijd gebruiken om de foto niet over te belichten. Of, als het donker is, kan een lange sluitertijd nodig zijn om te vermijden dat een foto te donker word. Het kan zijn dat je een statief nodig hebt, omdat door de camera in de hand te houden bewegingsonscherpte op treed. Voor veel gebruikers zijn de belangrijkste reden om de sluitertijd aan te passen: er zeker van te zijn dat de foto's de juiste helderheid hebben. Het kan wat oefening vergen om te leren hoe je de sluitertijd perfect kunt gebruiken, maar het is de moeite waard om er tijd in te stoppen.
